Tegoroczny Idiom Malta Festival Poznań w centrum zainteresowań stawia rolę widza / aktora / świadka, zadając pytania o pozycje, z których przyglądamy się światu. Nasze bycie w mieście możemy czytać za pomocą tych samych ról: czasem biernie je przemierzamy i podglądamy z dystansu, innym razem jesteśmy mimowolnymi świadkami, zdarza się też, że działamy, wcielając się w miejskich aktywistów. Tym bardziej wyda nam się to interesujące, gdy przyjmiemy, że nie tylko postrzeganie miasta, lecz także cała nasza aktywność w jego obrębie są warunkowane miejscem, z którego patrzymy. Jeśli odległość od przedmiotu poznania uznamy za podstawowy parametr lokalizujący nas względem obiektu, to wzrok potraktujemy jako nieocenione narzędzie pozwalające nam identyfikować i wybierać tak treści poznania, jak i własne role. Choć niekiedy świat sam je nam narzuca. W tym roku proponujemy przyjrzeć się miastu i naszej (nie)obecności w nim z punktu widzenia krótkowidza.
Krótkowzroczność wyraża dwuznaczność samego aktu patrzenia. Z jednej strony wymaga od nas przybliżania – pracy wzroku potrzebnej do wyraźnego widzenia poszczególnych elementów rzeczywistości. Z drugiej strony pozwala na osiągnięcie ostrości i głębi obrazu niemożliwej do powtórzenia przez osobę „zdrową”. Gubiąc codzienny dystans, chcemy wyjść poza siebie w poszukiwaniu nowych nawyków patrzenia. Tegoroczny program Generatora Malta opieramy na prostej binarności – tego, co w mieście widziane / niewidziane oraz widzialne / niewidzialne. Co to oznacza? Zdajemy sobie sprawę, że doświadczenia miasta nie są wspólne dla wszystkich jego mieszkańców. Chcemy naświetlić i poddać refleksji przestrzenie, narracje i osoby, które wychodzą poza codzienne pole widzenia. Zadamy pytania o przyczyny ich nieobecności w dyskursach i doświadczeniach oraz postaramy się w trakcie wspólnej pracy wyposażyć się w narzędzia pozwalające na nieszablonowe eksploracje. W środku dociekań stawiamy siebie samych, mieszkańców Poznania, których status jako uczestników miejskiego życia dziś często sprowadza się do ról funkcjonalnych: użytkowników lub konsumentów.
Chcemy zachęcić wszystkie osoby do wejścia w relacje z tym, co niedostępne i niezauważone, by wymknąć się schematom narzuconym miastu przez rutynę, ruch uliczny, prędkość biznesu, konsumpcyjny styl życia. Nasze działania podzieliliśmy na kilka obszarów tematycznych, które sugerują kierunki wspólnych poszukiwań, lecz zostawiają szeroki margines dla własnych skojarzeń, opowieści, pytań i działań.
Joanna Pańczak, Agnieszka Różyńska
kuratorki Generatora Malta w 2016 roku